Vèrs S. Giaco Pare-Grand cominsava a dè sègn
d’ ënsufrensa a tut e a tuti , cominsava a barbotè con
Madlinòt e barba Gian ; Mare –Granda cha lo cogneussija
da pi d’ quarantani lo lasava stè, e i disija :-“ Va ! nò!
Crisciandòr ! t’las pà d’ masnà cha pioro
nò !” Pare – Grand sèntja l’arciam d’ sua tèra n’ doa
a jera nasù, dle colin-e rancin-e che tant a ciamo ma
pòc a dan, dle vigne a distejsa, di brich brusà dala
suitin-a, d’ barba Second e d’ magna Catlin-a che l’avio
preferì tirè anans n’ t’arveugn-gne pitòs
che lasè sua tèra. Barba Gian hai disija : -
“ speta ,cha mòlo n’ pò i travaij e poei t’ pòrto
mì con la giardineutta “, ( barba Gian fasija
la sbaveur a la Fiat , e j’ era catase la giardineutta
d’ bòsch ).
Ma Pare – Grand respondija .-“ Manch mort !
e monto n’ sima s’ diao lì , fòl pèi d’ na mula bòrgna.” A la fin n’a matin cominsava a polidese la bici, la gonfiava
ai vardava i frèn, pouj spreparava la borsa che Mare
–granda dovrava andè al mèrcà , tuta fajta
d’ tacon d’ pel cusì n’ sema , ai butava n’ drinta ‘na mica
bela coeita , e mesèto d’ bërgonssòla catà dal
“ Maonet” , n’ salam bon , la cossa dal l’ vin , l’ desviarin , e
preparava l’ parapieuv .
Mare –Granda sensa parlè lavia già capì
: , hai butava n’ sima la cadrega le braie bele d’ frustan-a ,la
camisa sensa mantlòla dla festa , l’ focòl da spos
, l’ corpèt gris , l’ capel, cha dovrava mach a la duminica, e i
dasia la grasa ai scarpon .-“ Pòrtes còl Nini ? “ai
ciamava, e chiel :- “ scapis!” Mi n’tant fasia babòja
travèrs l’ us spetand cha n’ disèisa quaicòs, chiel
che lo savija, an disija sech e con l’ tòni c’ha
s peul pa die d’ no: - “Ti sèsto ? Alora preparte che doma-n matin prima d’ l’alvè partoma
.” Mi frisija tot e cola neuit lì durmia quasi nen pensand che
n’ dasio al pajs d’ Parin, con la biciclëtta, mangiavo disnè
n’ campagna,..... Quandi Parin an socrolava iera pen-a n’ durmime
, ma , e iera subit n’ pè, en’ vestija d’ corsa e come ‘na
splùva giù da le scale bele pront ! –“ n’ doma
! “ – “Vate lavè la facia prima, maunèt !”
n’ disia Parin mentre as gropava l’ focòl n’ torna al
còl n’sima la camisa a quadretin bleu e bianch.
N’a sbrincià la facia , come fà l’ gat , e jera subit
d’ ritorn.
Partijo che l’ sol a l’era pà n’ cora surtì fòra
da drè d’ arbron, mi n’ sla cana d’la bici , Parin a pedalava slansà,
pasand da per tute le scurse , e le roère, bin prést mi l’avia
l ‘ cul quader, alora ai disija :-“ Parin sesto pa strach d’ pedalè
, perchè n’ doma nèn n’ pò a pè,?”
parej , pian pianòt n’ pò n ‘ bici , n’ pò a pè,
e rivavo vers mesdì da le part d’ Plalorm li sfermavo a l’ombra
den morè e Parin dòp aveij dit l’ bin taijava na feutta d’
pan e ‘na feutta d’ salam e mij porsija , : che bon a l’ era chal
pan e salam !!! an dasia anche na stisa d’ vin meuscià con l’eva
visì che Mare -Granda l ‘avija butaje n’ tla borsa . Apres partiju
subit -: Se no rivoma pinèn.- Dop la Montà
Pare-Grand smiava ringiovanì : l’era già a cà
! ; anche se da lì a San Giaco l’ avrio duvù n’ cura camine
fin-a a neuit. Tra brich e srajeutte tute stòrte cha pasavo tra
la colin-a e n’a scarpà, n’ mes ai bòsch , e file d’aotin
sensa fin , marchà màch da d’ buson d’ cane, minca tant sveija
na’ màcia bianca ,den ciabòt , fina quandi dop
avèij traversà n’ bial pien d’ roch e veddio, n’ sen
brich circondà da d’ grise cha montavo su come se rampièjso
n’ sima la colin-a , n’ciabot come tuti jautri , ma per Parin
a l’era come n’ arciam e mostand con la man, il dil pontà drit al
brich, : -“ Là ije stà barba Second , mach vanta fè
l’ vir apres la strà se no rompoma la bici” – Dlà
d’là scarpà, n’ dòva sota a je scorja
n’ bial cominsavo j’ autin.
“ Parin !: peus fè nà corsa ?” E
disija -e chièl grignand souta i barbis, :-“perte Fa
na’ corsa , machnèn n’ racomando.” Alora en campava giù da la scarpà a ròta da còl
n’ mes a le ronse e ij ‘ urtije , con le braje curte me sbrolava
tute le gambe , ma sentija gnanca l’ mal , la cà l’era nen visin
, e l’avìa temp de stracheme , finija mach pì d’ caminè
, ma pen-a e rivava a la sima dle grise l’ can tacava a baolè
barba Second seurtija da ‘n cà e vëddendme da lontan
sbutava a ciamè :-“ Catlin-a ! Catlin-a , ai riva
l’ Nini !” Magna Catlin-a con sò faudal sempe vòri
e le sòche n’ ti pè surtja dan tla stala d’ corsa e ‘n corija
n’ contra criand pèj d’ n’ òca :–“ e Pari-n
n’ tè tlaij lasalo? e Giaco e Giaco!.” L’avia l’ temp
d’ pieme n’ bras e deme na sbergnacà da feme seurte
l’ boèri da n’ boca che veddio Parin intre n tl’ èjra . Poej
per man a magna rivavo anche noi . “ Catlin-a !” -disia
barba “ buta dòj casuj d’ èva
n’ tla mnesta che lur sì lavra-n na fam da luv”.’N
tant l’ sol sparia da drè dle colin-e lasand mach pì
l’ cel tut ros come n’ feu . La sin-a , povra ma varià d’ tut :
ntl’ à m’nestron ëd dòrse, patate , siole, e d’ tute
le verdure d’ l’òrt , ai rompijo l’ pan n’ drinta, a jera
la salada d’ pomatiche, povron vèrd e d’ sicòria tajà
fin-a , Magna an fasija l’oeuv al palicia con na ‘ nos d’ butir
. Pare – Grand smiava ridiventà n’ giovnòt tant ‘era
alegher, Magna Catlin-a che Nusgnor l’avija pà benedì còn
na masnà savija pinen cosa feme e cosa dime. Parin contava
dla vaca giaja che lavija fajt n’ bocin tant gròs da avèj
duvù ciamè l’ veterinari a tajela. D’la tempesta cha lavija
ruvinà l’uva dla....... e mi sentija pi nen , n’ cascava la
testa n’ sla taola e me-n durmija.
Magna Catlin-a forta ‘me n’ tòr an piava an brass e duvertà
l’ us che ndasija nta stala ën cogiava n’ tal paion ,
n’ ficava la mantlin-a a còl per che veijsa nen vù frèid.
L’Nini