LA SISAL
Lòris era dla bassa dal Pò , sò paisòt era stàit rabastà via da l' eva soa ca era sparìa , sotrà da la pàuta , parej avia lassà soj arcòrd e soa gent era vnuit an sà , con la 'na borsa ëd tèila e 'l giornal an sacòcia dal pastran , era vnuit a fe ël garson da Gioanin lamiera . Fasìa al tornò a la Fiat , e dòp disné andasìa fé bòsch , ò da manoval an campagna , la fomna , fasìa la serventa an tle ca dle madame . Con la bici andasìa fin-a a la "Mirafior" për vansé i sòld dal treno , intrava a la pòrta nùmer 1 ; lì dnans a ij era an baracòt , Lòris as fërmava a pié an cafè, për scaodesse prima da comense a travajé, e sinch Nacio ùnich argal c' à podìa përmëttisse , Cola matin lì ij amis insistend , ij fasìo gieughé la la Sisal , Lòris regretava spende sinquanta lire ma për nen fesse critiché acetava e la compilava , 's la butava an sacòcia d' la giaca , e la dësmentiava . Al lunes ij amis :
" Dai Lòris varda la schedin - a se as vinciù
"
" Ma figuriamoci !!! " rëspondija cercand an tute le sacòce , an ten canton , strocionà , come na balin-a ëd
carta , la schedin-a ; la dësvlupava e la s largava an sal taulin cercand de stirela con la man .
A vardavo la schedin-a copià an sima an cartlon contra la muraja :
" x 12- 2xx- boja fàuss ! Lòris as fajt tërdes !!!! " Ij disìo ij amis , " Paghé da bèive doman !! " .
Intravo a travajé , ma Lòris ij creija nen , pensava : " Am piavo an gir " . Tornà a ca , lo contava a la fomna , chila andasìa dal tabachin e as fasìa scrive an sen tòch ëd carta i risultati , poej nen convint je andasìa chiel ëd përson-a a controlé : " le pà posibil " pensava , Nopà era : tersèt milion . Lòris tanti sòld era manch bon a scrivije , consëgnava la schedin -a " La goardia " e fasìa finta ëd gnente , a ij amis che ij ciamavo a respondija : " Magari fosse!!! " Vëdend che continuava la vita ëd sempre aj disìo pi gnente . Antant i quaranta dì rivavo e ca matin lì bonora a ca soa ij rivava " La guardia " che ij disìa da andé an Banca , e lì al diretor , ai mostava , an feuj con , scrit che i sòld ero pront ; aj disìa : come investirli ..... , come fé 'l contocorrente .......... , come compré na ca .... chiel as sentìa la testa viré , le paròle intravo e seurtjo sensa fërmesse , la testa ij rimbombava , al cheur a batìa fòrt , smijava vureìsa seurte , e i pensé as sen baronavo , pensava la fomna che vusìa al matrass neuv e la bici , chiel podìa catesse la mòto , torné al paisòt , fesse la ca . La fin cand seurtja da la banca , capìa pi gnente , avia firmà , ' na dosen-a ëd feuj , avia fàit sinquanta firme , an sacòcia avia , an blochét dë s-cianchèt e pi ëd vàire feuj c' à savia manch lònt ca servejso . Caminava vers ca con soj pensé an testa cand as sentìa ciamé : "Lòris !!! " . "La guardia " lo ciamava da n' drinta al sò stansiòt . ( " La guardia " era an gendarm an pension , fasìa ël guardia campé , l' assicurator, l' aministrator, e curava ij interessi ëd pi d' avarìe përson-e , an tal pais , era conossù com na përson-a onesta e tuta d' en tòch ) . Lòris avia completa fiducia ,
" Da già che la tùa miè fa la serventa , perchè non gli comperi un bel negozio ? Così non deve spaccarsi la schiena per gli altri "
ij smonìa ..
" Si .. ma sai io non so..."
" Tu non devi pensare a nulla ... ho giusto sottomano una latteria che farebbe per te , parlane a tua moglie , se decidete vieni a dirmelo , faccio tutto io "
La fomna era antërdoà , chila ij bastava al matarass neuv e 'na bici, pa tant scassà .
Lòris nen savend co fé stasìa an sal consej 'd " La guardia " , che as butava d' acòrdi con al padron , con al nodar e ciamava Lòris mach a firmé e paghé . Fin-a cal dì lì avia manch fàit un d' ij s-cianchèt che avìo daje an banca , " La guardia " lo compilava e chiel lo firmava mach . L' dì apress la fomna intrava an tal negossi an sema la padron-a veja e amprendìa al neuv mëstè.
Ca sia lòn ca sia , la possibilità ëd caté sensa tiré fora i sòld , mandavo Lòris n' argal , provava con al matarass , con la bici neuva , e peui al servel tacava viré mal , piantava lì da andé a travajé , tacava viré an ti locai che stan duvert la neuit , as fasìa ' na morosa e scapava da ca , lassand la fomna e al masnà , për andé al sò destin .
Era passà pi di n' ani , cand da n' Merica rivava na litra ëd Lòris che ciamava a la fomna ëd vende al negossi e mandeje i sòld che chiel avia finije , ma chila ij rëspondìa piche , anfin a ij-era cò al cit da penseje . Dòp vajre mèis travers al " consolato" vnisìa rimandà a ca . Plà come an rat , vestì de strass e ridòt a pel e òss , Lòris as presentava a ca ciamand përdon , ëd podèj torné , chila ciamava consej a " La guardia " e al Prevòst , ëd co al Maressial di gendarm aj disìa ëd përdonelo se nen àut për al masnà .
Për parej Lòris tornava a ca , tornava travajé a la " feroce " , pedaland an sima soa bici tornava a fe i torni , ma la mai pì giugà la Sisal , na còsa avia amprèndu , l' arsan argala , ma peul ëd cò porté maleur , e soens val pà la pen-a arsighé .
'l nini