Ël presepio
Sota l’ Avent Barba Bascian an ten canton dal reul a fasìa al presepio con nòst agiut. A lo riparava con na tenda ëd bisaca pendùa a-i cròch për nen che le galin-e andéjso a tapelo n’ aria. Tute le statoin-e a l’ ero stajte antajà da chiel an ti moment lìber ò cand era an pastura.
La baraca, l’ aso, ël beu, la Madòna , S.Giusèp e tanti àuti ciciò, ma an t’ en canton ij na a-i era un divers da tuti ij ejti : un con al nas longh, ij euj da fuin e ‘l dil an tal nas.
"Cost còsa a le?" E ciamavo Mi e Pinòt antant che an sema Parin e vardavo ambajà.
"Ma a le an sarvan ëd vèjes pà ? " A rëspondìa come la còsa pi evidenta dal mond"
"Ëd parles soens di sarvan, ma ij son dabon?"
Ma ëd dnans che Parin a vèissa temp ëd rësponde barba Bascian antërvenìa : " Gia-cche!! Mi ij-heu vistje, ij-heu cò parlaje!"
"Ma va! E cand?" Ciamavo curios noi. Sempre anciarmà da le conte pien-e ëd misteri.
Bascian posava sò trincèt an sacòcia dal corpèt e con soa manera ëd parlé sopatand i brass e torzend le man për dé pi asant a soe paròle tacava conté.
"Al sol filtrava tra ij ram dle piante, strojassà a ranba ‘na pianà dal diav an sarvan a plucava con n’ euj duvert, n’ àut se speciava an ti ‘n baciass fasend-se le faciasse. Ëm ciamava come fujsa che ën trovava lì, ma e m-lo acordava pròpi nen.
An giariass gròss come an bocin rusiava na ninsòla gròssa come ‘na cossa, a-j era përpless për nen di sburdì, dantorn a mi ij sarvan continuavo fè ij soj afé sensa manch deme da ment come se mi e fussa nen stàit lì, ij oslin a cantavo an si ram dle piante, così àute e n’ avia mai visne, saj pa përchè ma se da na part mi a-j era mai stajt an col pòst si da l’ àutra e savìa bin andoa andé. An mes ëd piante pcite, tra dòi frasso ‘na rol gròssa come na ca. Intrava da an përtus tra le rèis.
Ëd colp ëm trovava an mia stansia, an fond, al taulin con la cadrega, al let, al burò, era pròpi mia stansia m’ avsinava a la fnestra e spostava i ridò : an tla cort le galin-e gaspavo për tèra e ‘l can a l’ era strojassà al sol.
Ëm cogiava an sal let cercand d’ arcordeme come le che j-era finì an bele lì.
Am dasìa l’ impression ëd sugné për parej e saotava giù dal let e surtìa fòra, ma era nen parej : fòr dla pòrta, ij sarvan passavo portand an sle pale ëd nos, n’ àut setà an s’na rèis a sonava la ciampòrgna a la mòda di bergé.
"Còsa fon sì?" Ij ciamava, chiel am vardava sensa chité ëd soné e come se vejssa manch vist-me as voltava da l’ àutra part. Mi e cercava ëd parlé con n’ àutr ma tuti a fasìo sòj afé sensa deme da ment .
E tornava an mia stansia completament stralunà. Decidìa ëd ri-buteme dreume convint che a-i era an camin a sugné.
Ëm dësvijava dë scàt, a ramba al me let ‘n sarvan con ij-euj da fuin, ij-orije a ponta e la facia pie-na ëd rupie ën vaitava curios, sbaruà en setava an sal let.
"E spero che ëd sìe trovate bin an me rein ". Am disìa antant che se sgatava an tal nas.
"Còs e fon an bele sì?"
"Che domanda! Ma ëd ses setà an sal let!" E fajta ‘na balin-a con la caciòla ij dasìa na zëcca tirand-la lontan.
"No còs e faso an tò règn"
As tirava su ‘l camùss e 's gratava le pùlie a la manera di can .
"Ëd ij-eri nen an camin a vurej tapé giù coj dòi frasso a ramba a la rol?".
Ëd colp e m’ arcordava ëd tut : ij era partì prest për tapé giù doi frasso che chërsìo lagiù an t’ la bassa, i-j era preparame da bin cand , i-j era sghijà an sima la mofa e tombà për tèra sbatend la testa.
"E ben? Dagià che an servo për monté su a veje al rein dal cel e l’ oma decidù ëd fërmete" Ora a l’avìa finì ëd gratesse, saotava giù da le scagn e ëm piava për man e ‘m portava fora an mess la cort pròpi e dnans a la rol, an sarvan montava an sla rol a cujìa na brancà ëd pcit agian a tacava tiremje. Subiàva come an merlo e cand mi ëm voltava ëm ciapava an testa.
"Foma an mërcandagi : mi ëd lasso andé ma ti ëd lassi sté sia ij frasso che la rol " Ëm proponìa antant che a sautava alégher an tond.
"Dësnò ët tenoma sì con noe për sempre " e ciapà n’ àut sarvan sota al brass, cantava e saotava baland an torna a na pera al son dla ciampòrgna.
"Ansi te fon ëd cò n don : cand ëd torneraj a ca ëd saraj bon antajé al bòsch a la manera ëd col sarvan la giù ... parej te scorderas nen dal contrat ". Setà sota na berlin-a ij na a-i era un che con an trincèt scolpìa de statoin-e ëd bòsch copiand ij sò compagn.
Minca tant ëm fasìa ciapé : sentìa subié e pen-a ëm voltava n’ agian a ciapava an testa.
"Va bin fame torné! Mia paròla che ëd lassereu ste ij frasso"
"Ëd cò 'l rol , ëd co 'l rol !!"
"Va bin co 'l rol".
Ëm dësvìava ëd colp, Parin e Madlinòt ero a ramba mi e me sgiaflavo
"Sesto arpiate ? " Ciamava Parin
"Vàire temp le passaje ?"
Stupì Parin a rëspondìa :" Ma! Sinch minute përchè ?".
"Oh! Pa nen".
I Sarvan l' avìo riportame an daré n tal moment che ej -era tombà për tèra.
"Pare lassoma ste i frasso e la rol ! Se dësnò an porterà maleur se ij tapoma giù".
"Ma ëd ses vnuit mat? Cò ëd barbòte?". Poej vèjend che ij era decis :
"Sà carioma la ròba an sal carton e tornoma a ca e ti poej ti me spieghe!".
Antant che ripartìo vers ca e sentìa subié, ëm voltava ëd colp e n’ agian am ciapava an testa antant na grignà alegra e gandinanta as sentìa pen-a pen-a come na bufà ëd vent, Parìn la sentìa co chiel, en vardava... e capìa tut."
Mi e Pinòt es voltavo vers Parin stupì "Ma le vèr?"
Pare Grand aussava na frisa le spale, as rangiava al capel e con an soris marcand con la man vers la basa : " Le piante an son ‘cor an tla basa e chiel a l’ ha amprendù a 'ntajé ‘l bòsch".
'l nini