Ël grimissel
Gilindo a rivava da ‘n pastura a j’òche cand arlongh la
bialera an moré tapà giù dal vent a tirava la soa atension, d’an përtus
a la mira dla copa a s’ anfilava n’ omnèt, àut si e no na branca.
Gilindo lest anfila al baston an tal përtus s-forgiatand, l’ omnèt a
sautava fòra, chiel am pressa ij campava al capel an sima ampërzonand-lo
sota, peui as tirava la mania dla maja an sima la man për tëmma d’esse
mordù, e anfiland la man sota al capel a lo ciapava. L’ omnèt a criava, a
cercava ëd mòrde a sopatava le gambe e ij brass, ma tut inùtil chiel
tenend-lo s-ciass a corìa a ca.
An cròta a-i era la formagera pendùa e chiel a ciapava l’ omnèt e lo
ficava lì andrinta peui a surtìa për andé ardrissé j’òche.
Mach apress mesdì cand a l’ero tuj an campagna a tornava an cròta: L’
omnèt era setà an s’na toma e quand a l’ ha vistlo intré as drissava an
pé, a butava le man an si fianch e con n’ ardiman da lassé përpless, con
na noansa tuta particolar aj disìa : "Lassme sùbit andé! Ëd sas
nen chi son mi!"
Al marajon drit an ponta di pé a lo vardava curios " E ti chi ëd sarij
? Magara na qualità de schërieul ch’a parla ? ".
"Balengo! E son an Sarvan e se t’ ëm lasse nen
andé sùbit va finì che ëd passì an brut moment "
Al marajon an pòch sbarua e an pòch divertì a vèje n’ omnèt così cit
ma tant prepotent a rëspondìa : " A s-capiss!! Ör che e l’ hai
trovà na dësmòra così bela ‘m la lasso scapé!".
Al Sarvan tacava a viré antorn la toma con le man dré la schin-a sopatand j’
orije a ponta. As fërmava pròpi ëd dnans al nas dal marajon amplacà contra
la grija dla formagera " Foma an mërcandagi : se t’ ëm lassi
andé mi ëd fon an regal, comsissìa regal che ‘d veuli"
" E se mi i-e ston nen?".
" Se t’ ëm lassi nen andé sùbit, sta neuit e
comando a le fumrìe rosse ‘d ven-te mangé viv an tal let mentre dreumi
!" E disent parej a-j voltava la schin-a e ‘s cogiava an sla toma.
Passavo doe minute fosonante peui Gilindo a-j disìa
"A-i sarìa an regal che peule feme, e l’
avrìa gòj d’ esse pi grand, për parej durvìa pi nen andé a scòla e an
pastura a ij òche".
"A la bonora ëd ses decidute? Fame seurte!"
"E no! Chi am dis che pen-a fòra te scape nen
lassandme sì come an panòt?"
"Paròla mia! "
"Già, ma a-je la dita che ij sìa gnun pi fàuss e
busiard d’ en Sarvan". Al Sarvan era giumaj an camin ch’a përdìa la
passiensa .
"Or e n’ hai bele pro! Veusto al regal ? Bin va an
tla cavagna dla ròba da piché e pòrt-me an grimissel ëd coton".
"E përchè?"
"Përchè e veuj andemne via da sì!! " Criava an
pé con le gambe larghe e le man an si fianch e j’euj ëd feu. Gilindo
apress pòche minute tornava con an grimissel gròss come an pugn " Cost
va bin? ".
"Va bin! Va bin, fame seurte da sì an manera che lo
toca, apress lònt a sarà la toa vita, cand ëd veule fe passé al temp an
pressa basta che ëd na s-cianche an tochèt e second vàire sarà longh al
toch sarà an dì ò na sman-a". Al marajon a ficava la man an tla
formagera a lo ciapava e lo avsinava al grimissel. Pen-a al Sarvan tocava al
grimissel sùbit s’na dëstacava an tòch, al marajon as sentìa ven-e pi
grand e al Sarvan ij sautava via da an man. Da ‘n sima la stagera dla cròta
ij disìa : "Al regal i l’ hai fat-lo da ora anans ëd vërdass
toa vita score via e ‘l grimissel ven-e sempre pi pcit " Con na rijada
alegra sparìa an drinta al përtus d’ en giari.
A vardava al grimissel antant ch’a surtìa da ‘n cròta, s’ avsinava a
la specc dla stansia da let e pià al grimissel i na s-ciancava an tochèt,
sùbit as vèjìa diventé pi grand e le braje strensisse, sbalordì e nen
convint a na s-ciancava an toch pi longh e an sima sua facia tacavo a vëdse
ij prim pluch, na s-ciancava an tòch pi longh e as vëdìa vnì n’ òm ,
corìa an tla stabi për mostejlo a soa mare : chila con i cavèj bianch
era seta an ten canton e bogiava nen " Mare vardé si che bel!"
Ma chila rëspondìa nen " Da cand a le mòrt pare le pi nen chila"
As voltava , so frel con le piume grise a lo vardava curios ëd vëdilo vestì
con le braje strèite da masnà. Andasìa a cambiesse.
Antant al temp a passava, ancontrava na fija e sicome vorìa mariesse an
pressa s-ciancava an tòch ëd fil e n’ àutr lo s-ciancava quandi vorìa an
cit e cand la vaca l’ avìa da fe, l’ ani che fasìa suitin-a e col
piuvos, cand al fij a spetava da andé a soldà .
An tal tirol al grimissel a se scursava pian pianòt bele che gnun a lo
tocheìsa. An dì andasìa a vardé, a-i era mach pi doi vir, a lo piava an
pugn cercand ëd fërmelo ma chiel sensa pen-a continuava a consumesse,
pogiand-se a la cana surtìa da l’èira dirigend-se vers la bialera, as
setava an sima an ròch, a vardava vers ij camp pensand a come a le curta la
vita cand d’ an ram d’ en moré as sentìa a ciamé, as voltava, setà an
s’ en ram come an sima an caval a biauto al Sarvan lo vaitava alégher, as
ciapava an tal nas e a fasìa al vers dë schergne:
"Ciao!! Come ëd senti ora ch’ a le al temp
che l’ òm vira a tre gambe?" A sautava giù e a tacava balé an tond
batend le man e cantand an manera ëd pielo an gir "E t’ en ciapi pi
ne-en !! E t’ en ciapi pi ne-en!!".
As fërmava an moment con le gambe larghe, ij eujin ëd feu ij brass an si
fianch :" Ëd l’ has fàit al furb tuta la vita e ora ëd n’ has
pi. A te sta bin".
"Fame torné giovo!" A implorava Gilindo
"E no! Se dësnò magna Catlin-a a s’ anrabia
përchè l’ ha gnente da fe! Ma avèj nen tëmma, e vnireu trovete minca
tant an tal rein di mòrt për sbërfiete për lòn che ëd l’ as fame e
come ëd lass sgairà toa vita...
Subiand come an Rè cit a saotava a caval ëd na ran-a e a sparìa an mess l’
erba stòìsa nassùa apress le strobie.
Gilindo a restava setà, con fatiga a tirava fora al grimissel da ‘n
sacòcia e vardava. I na restava an tochetin longh come an dil e a pensava a
tuti i toch che l’ avia s-ciancà tant për passé al temp pi an pressa e a
vardava lontan....
N’ oslass nèir a rivava da an mes a le nìvole, la facia da fe por smijava
cola di na dòna, la faussìa an sla spala a sbërlusava a la luce dal
tramont...
'l nini